Programma 5 - Samen beleven en bewegen

Laagdrempelig & toegankelijk 
Sport is een leuke en gezonde vorm van vrijetijdsbesteding en draagt bij aan de vitaliteit van mens en maatschappij en is een manier om elkaar te ontmoeten. Regelmatig sporten en bewegen vergroot het welzijn en de gezondheid en bevordert samenwerking, stelt normen en waarden en biedt mogelijkheden voor participatie en integratie. Daarom stimuleren wij sport voor alle inwoners en houden het laagdrempelig en toegankelijk. 

Wat hebben we gedaan in 2024?
We hebben combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches ingezet en sportvoorzieningen voor minder draagkrachtige inwoners beschikbaar gesteld. Ook ondersteunden we sportstichtingen en -verenigingen met subsidies. Hierdoor heeft de Sportstichting Texel veel verschillende sportactiviteiten kunnen aanbieden. Ook steunen we vanaf 2024 de Stichting Ronde om Texel structureel met een jaarlijkse subsidie. 

Sportvoorzieningen 
De gemeentelijke sportvoorzieningen (kunstgrasveld voor voetbal, een atletiekbaan, openluchtzwembad en sporthal voor binnensport) verhuren we tegen maatschappelijke tarieven, zodoende stimuleren we sport op indirecte wijze en blijft het bereikbaar en toegankelijk voor onze inwoners. 

Wat hebben we gedaan in 2024? 
Sportaccommodaties buitenruimte
In 2024 was er veel aandacht voor de ontwikkeling van sport- en beweegvoorzieningen in de buitenruimte. We realiseerden een pannaveld bij De Skool en maakten een start met de renovatie van de wielerbaan. We pasten het onderhoudsprogramma van de atletiekbaan aan binnen de raming van het begrotingsvoorstel van 2024. Na de aanleg van de trimbaan in het bos zijn in de dorpen aanvullende loop- en beweegroutes aangelegd, waarmee het netwerk voor sport en beweging verder is uitgebreid. Ook hebben we een locatie gevonden voor een beachvolleybalveld.  
 
Vanwege de zeer natte omstandigheden (veel neerslag) hebben we in goede samenwerking met de sportvereniging en Staatsbosbeheer een drainage aangelegd op het voetbalveld in De Koog. We schaften ook een robotmaaier aan, waardoor er nu een goed bespeelbaar veld ligt. Dit tot grote tevredenheid van de vereniging. De aanbesteding voor renovatie van de wielerbaan is afgerond en de werkzaamheden zijn gestart.  

Sportpark Den Burg-Zuid 
Het onderzoek naar de gebruiksmogelijkheden voor Sportpark Den Burg-Zuid hebben we uitgesteld. Om dubbele ambities te voorkomen, wordt eerst gekeken naar de definitieve plannen voor de herinrichting van de ijsbaan.  

TXL Sporthal 
De evaluatie van de exploitatie van TXL Sporthal is gestart. We hebben hiervoor opdracht verstrekt aan een extern bureau. Er zijn inmiddels diverse gesprekken gevoerd met betrokkenen. 

Kunst & Cultuur 
We stimuleren en bevorderen een ruim en divers aanbod van kunst en cultuur, zoals bijvoorbeeld beeldende kunst, muziek, dans, theater, film en poëzie, onder andere door het subsidiëren van diverse grote en kleinere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied.  

We dragen zorg voor een stabiel basisaanbod met duidelijke afspraken die we hebben vastgelegd in (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomsten, zoals met Artex. 

Wat hebben we gedaan in 2024? 
Cultuureducatie met Kwaliteit 
We hebben nieuwe plannen en afspraken gemaakt voor deelname aan het landelijke programma 'Cultuureducatie met Kwaliteit' voor de periode 2025-2028.  
Ook maakten we nieuwe afspraken over de inzet van de cultuurcoach om aan te sluiten bij thema's en speciale doelgroepen uit de Brede SPUK. Denk aan het versterken van de verbinding met de sociale basis, gezond en actief leven en mentale gezondheid.  

Thijssehuis 
Op de plek van de oude Thijsseschool bouwen we een nieuw sociaal-cultureel centrum: het Thijssehuis. Een unieke plek waar iedereen zich op sociaal-cultureel gebied kan vermaken en verder kan ontwikkelen en waar initiatieven op het gebied van kunst, cultuur en literatuur elkaar versterken. We zijn gestart met de bouw van het Thijssehuis, maar eind 2024 kwam de bouw helaas grotendeels stil te liggen. De vertraging is ontstaan bij de leverancier van de houtconstructie. De bouw wordt medio april 2025 hervat. De planning is bijgesteld naar oplevering eind februari 2026. In het kader van de percentageregeling kunst in de openbare ruimte hebben we verder samengewerkt aan een definitief ontwerp met de kunstenaar, architect en projectleider van het Thijssehuis.  

We ondersteunen en faciliteren bij het onderzoeken, verwerven, behouden en presenteren van kunst, cultuur en erfgoed.  Dit doen we onder andere door het subsidiëren van musea en andere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied. Om zorg te dragen voor een stabiel basisaanbod hebben we duidelijke afspraken vastgelegd in (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomsten, zoals met Stichting Texels Museum. 

Wat hebben we gedaan in 2024?
Maritieme erfgoed
We werkten een plan uit om het maritieme erfgoed in de Waddenzee zo goed mogelijk te beschermen. Hierbij werkten we samen met lokale erfgoedinstanties, andere gemeenten, de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en de Provincie Noord-Holland.  

Archeologie 
Omtrent archeologie werkten we aan een actualisatie van de archeologische beleidskaart (zie ook taakveld 5.5 Cultureel erfgoed) en maakten we plannen om deze wetenschap nog verder onder de aandacht te brengen bij inwoners. Zo stonden de inrichting van de kerkheuvel Vogelmient en archeologisch onderzoek in de Trompstraat en omgeving in Oudeschild op de planning. De Rijksdienst Cultureel Erfgoed heeft nog geen vergunning verleend voor het archeologisch onderzoek in de Wezentuin, zodat dat onderzoek is verschoven naar 2025.  

Maritieme archeologie 
Inzake maritieme archeologie hebben we met andere partijen samengewerkt voor de bescherming van ons maritiem erfgoed. Hierbij is de samenwerking met gemeenten Den Helder en Hollands Kroon, de Provincie en het Rijk noodzakelijk, maar ook met kenniscentra als Kaap Skil en het NIOZ. Met deze vernauwde samenwerking gaven we invulling aan de motie ‘Red ons maritieme erfgoed’. Evenals het versturen van een brief aan de nieuwe minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. 

De gemeente ondersteunt en faciliteert bij het beheer en onderhoud van monumenten en (im)materieel cultureel erfgoed.  

Wat hebben we gedaan in 2024?
Beheer en onderhoud monumenten
We deden dit door instellingen en eigenaren die zich hiermee bezighouden te subsidiëren. Toezicht en handhaving voerden we uit in eigen beheer. Een toezichthouder monumenten is extra ingezet op 'handhaving van de instandhoudingsplicht'. 

Informatie 
We zorgden ervoor dat de informatievoorziening over cultureel erfgoed is aangepast aan het nieuwe beleid. Daarnaast organiseerden we een bijeenkomst voor monumenteneigenaren en kerkbesturen waarin we ze informeerden over en betrokken bij actuele onderwerpen en vraagstukken. Bijvoorbeeld over subsidie- en verduurzamingsmogelijkheden.  

Schapenboeten 
We maakten nieuwe regelingen voor de schapenboeten, dit volgens het nieuwe schapenboetenbeleid. De collectieve onderhoudsregeling en verzekering waren daarbij belangrijke onderdelen voor het behoud van de monumentale schapenboeten. We hebben de motie 'Texels erfgoed op peil' opgepakt en inventarisaties uitgevoerd van achterstallig onderhoud van (potentieel) monumentale schapenboeten. We startten een procedure om mogelijk vijf schapenboeten zonder achterstallig onderhoud te benoemen tot gemeentelijk monument. Verder hebben we voorbereidingen getroffen voor het restaureren van drie monumentale schapenboeten die een slechte onderhoudsstatus hebben.  

Voor de uitvoering van de in 2023 vastgestelde Kerkenvisie, voerden we begin 2024 energiescans van kerkgebouwen uit.  

Omgevingsplan 
Ook voerden we cultuurhistorische verkenningen uit voor de inpassing van cultureel erfgoed in het Omgevingsplan. Voor een goede basis maakten we als eerste stap een begin aan de cultuurhistorische elementenkaart. Het vervolg hierop is een eventuele aanwijzingsprocedure voor de status 'gemeentelijk monument' en daaropvolgend een aanpassing van het erfgoedregister. De archeologische beleidskaart is geactualiseerd en ook in het Omgevingsplan opgenomen.

De gemeente stimuleert de ontwikkeling van taal-, digi- en informatievaardigheid en mediawijsheid van inwoners. Hiervoor subsidiëren we diverse grote en kleinere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied.  

Bibliotheek 
We dragen zorg voor een lokale bibliotheekvoorziening op Texel met duidelijke afspraken die vastliggen in een (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomst met Stichting KopGroep Bibliotheken.  

Wat hebben we gedaan in 2024?
We ondersteunden instellingen en initiatieven voor de bevordering van taal-, digi- en informatievaardigheid en mediawijsheid van inwoners met subsidies en bijdragen. Zoals Radio Texel bij de uitoefening van de lokale publieke mediafunctie op basis van de Mediawet en de bibliotheek bij hun taak voor de verzorging van het informatiesteunpunt digitale overheid.

Groene infrastructuur 
De gemeente onderhoudt, beschermt, faciliteert en ondersteunt de natuur, het landschap en recreatievoorzieningen. We stimuleren en versterken de biodiversiteit van de openbare ruimte op een manier die aansluit bij het omringende landschap en de specifieke situatie in gebruik en functie. Dit combineren we zoveel mogelijk met klimaat-adaptieve maatregelen. We werken samen met de andere grondeigenaren en terreinbeheerders op Texel om deze aanpak over het hele eiland te bevorderen. We passen het beheer en onderhoud van het openbaar groen aan volgens de uitgangspunten en ambities uit het beleidsplan groene infrastructuur. Zo geven we invulling aan een groen en natuurlijk Texel. 

Wat hebben we gedaan in 2024?
Nieuw beleidsplan groene infrastructuur
We stelden een nieuw beleidsplan groene infrastructuur vast. Het beheer en onderhoud van het openbaar groen is hierin opgenomen.  

Nieuw speelplan 
Daarnaast stelden we een nieuw beleids- en beheerplan voor de speelvoorzieningen vast. Het plan is gemaakt met medewerking van onder andere dorpscommissies en kinderen van scholen (wandeling in de dorpen met de lokale jeugd). Hierdoor ontstond een groot en breed draagvlak voor het speelplan. De extra beschikbaar gestelde formatie is in 2024  ingevuld, zodat in 2025 direct met de uitvoering gestart kon worden.  

IJsbaan 
De voormalige ijsbaan in Den Burg krijgt een nieuwe bestemming als park, waar ruimte is voor ontspanning, sport, spel en recreatie. Het gebied wordt ingericht met natuurlijke elementen zoals bloemrijk grasland, lage beplanting, watergangen, wadi’s en groepen bomen, wat zorgt voor een afwisselend en aantrekkelijk landschap. We hebben het voorlopig ontwerp van de herinrichting ijsbaan medio 2024 vastgesteld en verder gewerkt met de hierbij aangenomen moties en amendementen aan het definitief ontwerp.  

Wandelnetwerk 
Met onze wandelpaden sloten we aan bij het provinciale wandelnetwerk en werkten samen met terreinbeheerders, provincie, VVV en STIFT aan een eenduidig en kwalitatief wandelnetwerk op Texel.