Hoofdstuk 4A -> Programma's 5 - Samen beleven en bewegen

Laagdrempelig & toegankelijk

Sporten is een leuke en gezonde vorm van vrijetijdsbesteding.  Regelmatig sporten en bewegen vergroot het welzijn en de gezondheid. Samen sporten en bewegen is ook een manier om elkaar te ontmoeten en kan samenwerking bevorderen. 

Daarom stimuleren we sport voor alle inwoners en willen we het laagdrempelig en toegankelijk houden. Dit realiseren we onder andere door tot en met 2026 deel te nemen aan de landelijke Brede SPUK/GALA-regeling.

De Sportstichting Texel voert het Lokaal sport- en beweegakkoord uit, onder andere door de inzet van combinatiefunctionarissen zoals de buurtsportcoach, de beweegcoach, de coördinator Sport & Bewegen en de sportparkfunctionaris. Het Sportakkoord heeft als doel sport en bewegen meer te verbinden met het gezondheidsdomein en het sociale domein. De Sportstichting zet onder andere in op gezonde leefstijlinterventies en vitaal ouder worden. Zo is er een vitaliteitsbeurs voor ouderen georganiseerd, beweegprogramma's voor kinderen ontwikkeld en zijn sportvoorzieningen gerealiseerd zoals het beachvolleybalveld en diverse beweegroutes in de dorpen en De Tuunen.

Sportvoorzieningen

We verhuren de gemeentelijke sportvoorzieningen (kunstgrasveld voor voetbal, atletiekbaan, openluchtzwembad en sporthal voor binnensport) tegen maatschappelijke tarieven. Hiermee stimuleren we sport op indirecte wijze en blijft het laagdrempelig bereikbaar en toegankelijk voor onze inwoners. 

TXL Sporthal

De Sportstichting Texel beheert en exploiteert de TXL Sporthal.  De evaluatie van deze opdracht vormt de basis voor een nieuwe opdracht voor het beheer en exploitatie van de sporthal. 

Sportpark Den Burg-Zuid & IJsbaan

De bezetting van de voetbalvelden in sportpark Den Burg-Zuid is gedaald. Texel '94 huurt Sportveld C niet meer. Er lagen een aantal initiatieven en wensen voor een andere invulling van het sportpark. Dat pleitte voor een onderzoek naar de gebruiksmogelijkheden van het sportpark. Inmiddels is duidelijk dat een aantal initiatieven op een andere wijze is gerealiseerd. En van een aantal andere voorzieningen is bekend dat ze niet doorgaan. Nut en noodzaak van het voorziene onderzoek zijn daarmee afgenomen. Het onderzoek wordt daarom in de ijskast gezet. Het budget valt vrij. 

Speeltuinen

In 2024 is het beleids- en beheersplan spelen vastgesteld en is voor een weloverwogen ambitieniveau gekozen. We werken aan de uitvoering van dit beleid en vervangen in 2026 diverse speeltoestellen. 

Kunst & Cultuur

We stimuleren en bevorderen voldoende en divers aanbod van kunst en cultuur, zoals bijvoorbeeld beeldende kunst, muziek, dans, theater, film en poëzie. We realiseren dit onder meer door het subsidiëren van diverse grote en kleinere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied. 
We dragen zorg voor een stabiel basisaanbod met duidelijke afspraken die we hebben vastgelegd in (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomsten, zoals met Artex. We nemen deel aan het landelijk programma 'Cultuureducatie met Kwaliteit' - dat we vooral inzetten via het basisonderwijs. Ook blijven we gebruik maken van de landelijke Brede Regeling Combinatiefuncties wat ons in staat stelt om bijvoorbeeld een cultuurcoach op Texel in te zetten. We zetten in op een nieuw sociaal cultureel centrum: het Thijssehuis. Een unieke plek waar kunst, cultuur en literatuur elkaar versterken en waar iedereen zich kan vermaken en ontwikkelen. Met de toekomstige gebruikers werken we aan de totstandkoming van een set afspraken rondom de exploitatie en het beheer van het Thijssehuis. Oplevering en onthulling van het gebouw en het kunstwerk staan voor het eerste kwartaal van 2026 gepland.

Musea

We ondersteunen en faciliteren bij het onderzoeken, verwerven, behouden en presenteren van kunst, cultuur en erfgoed. Dit realiseren we onder andere door het subsidiëren van musea en andere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied.
We zorgen voor een stabiel basisaanbod met duidelijke afspraken die we hebben vastgelegd in een subsidie-uitvoeringsovereenkomst voor de periode 2024-2027 met Stichting Texels Museum.

Depot

We hebben de aanvullende afspraken met Stichting Texels Museum over de inventarisatie- en bewaarplicht van het erfgoed en het beheren en onderhouden van het museaal depot geëvalueerd. Hieruit volgt het voorstel om de BCF-subsidie van Stichting Texels Museum te verhogen.

Museumpas

Na een evaluatie met de deelnemende musea hebben we nieuwe afspraken gemaakt over de Texelse museumpas. Dit heeft geleid tot onderstaand voorstel met betrekking tot de museumpas.

Monumenten en erfgoed

We ondersteunen monumenteigenaren bij het onderhoud van hun monument door het aanbieden van een onderhouds- en restauratiesubsidie. Daarnaast verzorgen we het toezicht op monumenten, waardoor we altijd een actueel overzicht hebben van hun onderhoudsstatus  op het eiland.  

Schapenboeten

We voeren een actief schapenboetenbeleid. Met Stichting Dorpsherstel hebben we afspraken gemaakt over een collectieve onderhoudsregeling en de verzekering van monumentale schapenboeten. Dorpsherstel is druk bezig. Zo worden daken opgestopt en rotte onderdelen vervangen. De vergunningen voor de restauratie van de achterstallige schapenboeten zijn rond en de juiste vakmensen worden aangetrokken. Ook werken zij aan de rapporten om de 5 schapenboeten die in goede conditie zijn aan te wijzen als gemeentelijk monument.

Informatievoorziening

We betrekken en informeren monumenteigenaren en kerkbesturen actief door jaarlijks bijeenkomsten te organiseren waar we actuele onderwerpen en vraagstukken bespreken. Bijvoorbeeld over subsidie- en verduurzamingsmogelijkheden.

Maritiem erfgoed

Samen met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, de Provincie Noord-Holland, de gemeenten Den Helder en Hollands Kroon en andere lokaal betrokken partijen, zoals Kaap Skil, werken we een plan uit om het maritieme erfgoed in de Waddenzee zo goed mogelijk te beschermen.

Archeologie

We hebben de archeologische beleidskaart geactualiseerd en werken verder aan het onder de aandacht brengen van archeologie bij inwoners.

We stimuleren de ontwikkeling van taal-, digi- en informatievaardigheid en mediawijsheid van inwoners. Hiervoor subsidiëren we diverse grote en kleinere instellingen en initiatieven die op dit gebied activiteiten aanbieden en ontplooien.

Bibliotheek

We zorgen voor een lokale openbare bibliotheekvoorziening op Texel. Hiervoor maken we duidelijke afspraken die vastliggen in een (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomst met KopGroep Bibliotheken. De nieuwe zorgplicht vanaf 2026 wordt vastgelegd in de nieuwe Bibliotheekwet. Dat betekent dat gemeenten een wettelijk taak krijgen om ervoor te zorgen dat alle inwoners toegang hebben tot een volwaardige openbare bibliotheekvoorziening. De decentralisatiegelden die wij hiervoor van het rijk ontvangen, zetten wij door naar KopGroep Bibliotheken voor de voorbereiding en uitbreiding van de uitvoerende taken.

Radio Texel en streekomroepvorming

De gemeente  ondersteunt en faciliteert (de aanwijzing van) een lokale publieke media-instelling op basis van de Mediawet. De omroeporganisatie biedt hiervoor een programma aan dat representatief is voor de belangrijkste lokaal voorkomende culturele en maatschappelijke stromingen. Stichting Lokale Omroep Texel (Radio Texel), Streekomroep Noordoost Friesland en Omroep Zilt zijn de samenwerking aangegaan voor de vorming van de streekomroep ‘Stichting Waddenomroep’. Bij het Commissariaat voor de Media is een aanvraag ingediend voor de aanwijzing als lokale publieke streekomroep en de uitzendrechten via de frequentie. 

Groene infrastructuur

We onderhouden, beschermen, faciliteren en ondersteunen de natuur, het landschap en recreatievoorzieningen. We stimuleren en versterken de biodiversiteit van de openbare ruimte op een manier die passend is bij het omringende landschap en de specifieke situatie in gebruik en functie. Dit combineren we zoveel mogelijk met klimaat-adaptieve maatregelen. We werken samen met andere grondeigenaren en beheerders op Texel om deze aanpak over het hele eiland te bevorderen. We starten pilots in twee dorpen voor een natuurlijker beheer van het openbaar groen. We werken de uitgangspunten en ambities uit het beleidsplan groene infrastructuur uit tot een volwaardig plan. Een bomenplan is onderdeel van deze uitwerking. Zo zorgen we voor een robuuste, groene infrastructuur met veel biodiversiteit op Texel.  

IJsbaan

We hebben samen met belanghebbenden gewerkt aan een definitief ontwerp voor de herinrichting van de ijsbaan als een natuurlijk beweeg- en ontmoetingspark. De aanleg hiervan vindt in 2026 plaats.

Wandelnetwerk

De Texelse wandelpaden brengen we op orde tot een eenduidig kwalitatief wandelnetwerk die aansluit bij het provinciale netwerk. Hierin werken we samen met onze stakeholders en volgen hiermee één van de adviezen van het Toeristisch Toekomstplan Texel op.