Programma 5. Samen beleven en bewegen

De gemeente heeft een brede benadering en kijk op de functie van sport. Sport is  een  leuke en gezonde vorm van vrijetijdsbesteding en draagt bij aan de vitaliteit van mens en maatschappij. Door sport ontmoeten mensen elkaar. Regelmatig sporten en bewegen vergroot het welzijn en de gezondheid van de sporter. Sport bevordert samenwerking, stelt normen en waarden en biedt mogelijkheden voor participatie en integratie.  Daarom wil de gemeente sport voor alle inwoners stimuleren en laagdrempelig en toegankelijk houden door:

• combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches in te zetten;
• subsidies beschikbaar te stellen aan verenigingen;
• voorzieningen voor sport voor minder draagkrachtige inwoners beschikbaar te stellen.

De gemeente heeft een aantal kapitaalintensieve sportaccommodaties in eigendom, waaronder een kunstgrasveld voor voetbal, een atletiekbaan, een openlucht zwembad en een sporthal voor binnensport.  De sportvoorzieningen worden tegen maatschappelijke tarieven verhuurd. Hiervoor geldt een tarievenbeleid. Zodoende wordt sport op indirecte wijze gestimuleerd en is het ook via deze weg bereikbaar en toegankelijk voor de inwoners.  Het zwembad heeft een belangrijke functie: het kunnen leren zwemmen  in een waterrijke omgeving die Texel als Waddeneiland is.  En voor de jongste jeugd zijn er voldoende speelvoorzieningen, voor spelen, bewegen en ontdekken. 

Actueel is de ontwikkeling en de aandacht voor sport- en beweegvoorzieningen in de buitenruimte.  Zo wordt er gewerkt aan een pannaveld bij De Skool en aan het opstellen van een Texels speelruimteplan waarin aandacht is voor de verbetering van speelplekken in de dorpen. Daarnaast is er in het voorontwerp van de herinrichting ijsbaan ruimte opgenomen om mensen te stimuleren meer te bewegen.  Ook is er een trimbaan in het bos gerealiseerd  en zijn er loop- en beweegroutes in de dorpen uitgerold voor jong en oud. Sport is immers voor alle leeftijden!  

De gemeente stimuleert en bevordert voldoende en divers aanbod van kunst en cultuur, zoals bijvoorbeeld van beeldende kunst, muziek, dans, theater, film en poëzie.  Dit doen we onder andere door het subsidiëren van diverse grote en kleinere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied.  We dragen zorg voor een stabiel basisaanbod door duidelijke afspraken te maken en vast te leggen in (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomsten zoals met Artex.

Ook voor deelname aan het landelijk programma 'Cultuureducatie met Kwaliteit' - die voornamelijk wordt ingezet via het basisonderwijs - maken we nieuwe plannen en afspraken voor de periode 2025-2028.  We maken nieuwe afspraken over de inzet van culturele activiteiten om aan te sluiten bij thema's (en eventueel speciale doelgroepen) uit de Brede SPUK, zoals 'versterken verbinding met de sociale basis', 'gezond en actief leven' en 'mentale gezondheid'.

Daarnaast werken we verder aan een definitief ontwerp en de realisatie van een kunstwerk in het Thijssehuis met de kunstenaar, architect en projectleider van het Thijssehuis.

De gemeente ondersteunt en faciliteert bij het onderzoeken, verwerven, behouden en presenteren van kunst, cultuur en erfgoed. Dit doen we onder andere door het subsidiëren van musea en andere instellingen en initiatieven die activiteiten aanbieden en ontplooien op dit gebied. We dragen zorg voor een stabiel basisaanbod door duidelijke afspraken te maken en vast te leggen in (meerjarige) subsidie-uitvoeringsovereenkomsten zoals met Stichting Texels Museum.

We evalueren de aanvullende afspraken met Stichting Texels Museum met betrekking tot de inventarisatie- en bewaarplicht van het erfgoed. Daarnaast werken we een plan uit om het maritieme erfgoed in de Waddenzee zo goed mogelijk te beschermen, waar mogelijk in samenwerking met Texelse duikers. Ook evalueren we de regeling met betrekking tot de Texelse museumpas op basis van de ervaringen van 2023 en 2024.

Met betrekking tot archeologie werken we aan een actualisatie van de archeologische beleidskaart (zie ook taakveld 5.5 Cultureel erfgoed) en maken we  plannen om archeologie nog verder onder de aandacht te brengen bij inwoners. Zo staan de inrichting van de kerkheuvel Vogelmient en een archeologisch onderzoek bij het archeologisch rijksmonument de Wezentuin op de planning. 

De gemeente ondersteunt en faciliteert bij het beheren en onderhouden van monumenten en (im)materieel cultureel erfgoed. Dit doen we onder andere door het subsidiëren van instellingen en eigenaren die activiteiten coördineren en/of uitvoeren op dit gebied. Toezicht en handhaving voert de gemeente  in eigen beheer uit. Een toezichthouder monumenten zet de komende periode extra in op 'handhaving van de instandhoudingsplicht'. 

We dragen zorg dat de informatievoorzieningen rondom cultureel erfgoed zijn aangepast aan het nieuwe beleid, uitvoeringsrichtlijnen en -subsidieregels en dat deze actueel blijven. Ook zorgen we dat we monumenteneigenaren  en kerkbesturen actief worden betrokken en geïnformeerd door jaarlijks bijeenkomsten te organiseren waar actuele onderwerpen en vraagstukken worden besproken.  Te denken valt bijvoorbeeld aan subsidie- en verduurzamingsmogelijkheden. 

We werken verder aan de uitvoering van de nieuwe regelingen voor de schapenboeten die conform het schapenboetenbeleid zijn opgesteld. De collectieve onderhoudsregeling en verzekering zijn belangrijke onderdelen daarbij voor het behoud van de monumentale schapenboeten. We hebben de motie 'Texels erfgoed op peil' opgepakt door o.a. inventarisaties uit te voeren naar achterstallig onderhoud van (potentieel) monumentale schapenboeten. Het voorstel (18) 'Aanvullend voorstel schapenboetenbeleid' komt voort uit deze inventarisaties.

Ook maken we cultuurhistorische verkenningen ten behoeve van inpassing van cultureel erfgoed in het omgevingsplan. Als basis hiervoor werken we als eerste stap aan een cultuurhistorische elementenkaart.  Deze wordt verwerkt in de archeologische beleidskaart. Als gevolg van de cultuurhistorische elementenkaart starten we eventueel een aanwijzingsprocedure voor de status van 'gemeentelijk monument' en passen we het erfgoedregister aan.

De gemeente onderhoudt, beschermt, faciliteert en ondersteunt de natuur, het landschap en recreatievoorzieningen. We stimuleren en versterken de biodiversiteit van de openbare ruimte op een manier die aansluit bij het omringende landschap en de specifieke situatie in gebruik en functie.  Dit combineren we zoveel mogelijk met klimaat-adaptieve maatregelen. Doel is ook om samen met de andere grondeigenaren en beheerders op Texel te bevorderen dat deze maatregelen niet alleen op gemeentelijke grond maar over het hele eiland gerealiseerd gaan worden. 

Ook het onderhoud van het openbaar groen passen we hierop aan. De komende jaren zullen we onder andere sommige plantvakken anders gaan inrichten en aan de randen van de dorpen gebruiken we het juiste uitgangsmateriaal die past bij het (aansluitende) Texelse landschap. 

We sluiten aan bij het provinciale wandelnetwerk en werken samen met terreinbeheerders, provincie, VVV en STIFT aan een eenduidig en kwalitatief wandelnetwerk op Texel.